Merak ediyorum, araştırıyorum, öğreniyorum, paylaşıyorum...
Eğitimde teknoloji. Eğitimde teknoloji deyince; eğitim ortamında kullanılan teknolojik cihazları (bilgisayar, etkileşimli tahta, mobil cihazlar vb.) ve eğitim araçlarını yani programları (EdPuzzle, Youtube, Kahoot, Zoom vb.) kastettiğimi belirmek istiyorum. Yakın geçmişte eğitimli, bilgili insanlar teknoloji üretiyorken bugün o üretilen teknolojilerle eğitimi destekliyor, öğrenimin hızlanması ve kalıcı olması için çalışıyoruz. Eğitim araçlarının artması, mobil cihazların gelişmesi ve özellikle de internetin hızlanması eğitimde teknoloji kullanımı oranını artırmıştır. Bugün eğitim ve öğretimde kullanılan binlerce araç mevcut. 2018 yılında en çok kullanılan eğitim araçları listesine bu sayfadan bakabilirsiniz.
Oyun oynamayı sevenler program yazmayı, kodlama yapmayı hiç düşündü mü bilmiyorum. Programlama öğrenmeye başlayıp çok kişinin vazgeçtiğini biliyorum. "Kodları kim ezberleyecek", "o kadar kod nasıl aklımda kalacak", "programlama mı, o benim işim değil" gibi cümleler artık geride kalıyor. Yapboz yapmayı seviyorsanız bu programı da seveceksiniz. Google bu alanda bir çığır açıyor adeta. Gerçi ortaya koyduğu bu sistemi (GOOGLE APP INVENTOR) başka bir firmaya satmış olsa da programın geliştirilmesine devam ediliyor.
Ne işe yarıyor diyorsunuz şu an içinizden, merak ettirmeden cevap vereyim. Neredeyse hiç kod kullanmadan Android cihazlar için uygulama geliştirmemize yarıyor. Hangi koddan sonra hangisinin geleceğini yapboz aprçalarından anlayabiliyor, işlemleri bu parçaların şekillerine ve uygunluğuna göre yapabiliyorsunuz.
Aşağıda 4 soruluk örnek bir test uygulama görüntüsünü sizlerle paylaşıyorum. Eğer mobil cihazlar, android sistemler için uygulama geliştirmeyi düşünüyorsanız programı incelemeyi, denemeler yapmayı unutmayın. Çok seveceğinizden eminim. Zaman bulabilirsem bu konuda bir kaç video ders hazırlayıp paylaşabilirim.
Bu bölümde bilgisayarımıza işletim sistemini yükledikten sonra ihtiyaç duyduğum, olmazsa olmaz programlarım hangileri, onlara değineceğim.
Bu konuyu açmamdaki sebep belki benim farklı bir programla yaptığım bir işi bir başkası başka bir programla yapıyordur ve bu sayede o programları da tanımış; belki de kullanmadığımız, duymadığımız programların hangi iş için kullanılabileceğini öğrenmiş oluruz.
Bu başlık da nereden çıktı diyorsunuz içinizden, belki de sesli olarak. Sebebini hemen söyleyeyim çok fazla merak ettirmeden.
Biz internet kullanıcıları 1990 yılında alınan bir kararla internette site ismi yazarken neden 3, bazen 4, hatta bazen de 5 karakter fazla yazmak zorunda kalıyoruz? Ruslar novosti.ru (com.ru değil), Kırgızlar kabar.kg (com.kg değil), mail.ru şeklinde alan adı (domain) kullanabilirken biz neden yıllardır com.tr, net.tr, info.tr şeklinde net, info, com ibarelerini yazmak zorundayız. Alan adılarını (domain) neden direk haber.tr, mail.tr, sabanci.tr ali.tr, veli.tr şeklinde alamıyoruz, kullanamıyoruz?
Bilgisayarlı dilbilim ve elektronik sözlükçülük günümüz teknolojilerinin çok hızla geliştiği ve yaygın olarak kullanılır hale geldiği bu günlerde daha büyük önem taşımaktadır. Bilgisayarlı dilbilimin ve elektronik sözlükçülüğün gelişmesi ve sadece veri olmaktan çıkıp işlenebilir bir duruma gelmesi/getirilmesi kaçınılmazdır.
Bir dilin zamanın ihtiyaçlarına ayak uydurması, tüm teknolojik ortamlarda verimli bir şekilde kullanılması, hem dilbilimciler hem de dili normal olarak kullananlar için faydalı olması düşünüldüğünde takip edilecek olan yolun 3 aşaması vardır.
1. Sözcük veritabanının oluşturulması (Dilin sözvarlığının yapısal, anlamsal, alansal, işlevsel ve tür veritabanının hazırlanması)
2. Dilin kurallarının algoritmalarının ve akış diyagramlarının oluşturulması
3. Programlamasının yapılması
Sözcük veritabanı oluşturulurken sözcüklerin tüm özellikleri dikkate alınmalı bu çerçevede mümkün olduğu kadar kapsamlı bir veritabanı oluşturulmalıdır.
Bir dilin zamanın ihtiyaçlarına ayak uydurması, tüm teknolojik ortamlardaa verimli bir şekilde kullanılması, hem dilbilimciler hem de dili normal olarak kullananlar için faydalı olması düşünüldüğünde takip edilecek olan yolun 3 aşaması vardır.
1. Sözcük veritabanının oluşturulması (Dilin sözvarlığının yapısal, anlamsal, alansal, işlevsel ve tür veritabanının hazırlanması)
2. Dilin kurallarının algoritmalarının ve akış diyagramlarının oluşturulması
3. Programlamasının yapılması
Sözcük veritabanı oluşturulurken sözcüklerin tüm özellikleri dikkate alınmalı bu çerçevede mümkün olduğu kadar kapsamlı bir veritabanı oluşturulmalıdır.
Kırgızca ve Türkçe ile ilgili dilbilgisi diyagramlarını (akış çizelgesi) ve algoritmalarını sitemde paylaşmaya devam edeceğim. Bilgisayarlı Dil Bilim ile ilgilenenlere veya farklı amaçlarla bu tip diyagramlara ve algoritmalara ihtiyacı olanlara faydalı olacağı düşüncesindeyim.
Kendim bu diyagramları ve algoritmaları oluşturarak Kırgızca ve Türkçe ile ilgili yaptığım programlama çalışmalarında ve özellikle elektronik sözlüklerde kullanıyorum. Elektronik sözlüklerde sözcük anlamlarının yanında sözcüklerin çekimi de olduğunda çok daha faydalı ve işlevsel oluyor. Bahsettiğim bu çekim işlemleri veritabanına kayıt işlemi ile değil sözcüklerin veritabanından alınması esnasında algoritmaların işlenmesi ile gerçekleştiriliyor. Eğer sözcüklerin çekimleri veritabanına kaydedilecek olsaydı onbinlerce sözcüğün çekimleri ile birlikte veritabanlarına tek tek işlenmesi çok zor ve gereksiz olurdu.
Bilgisayar programlama dillerinden herhangi birini kullanarak tek bir algoritma ile tüm sözcüklere dilin kuralları çerçevesinde ek getirebilmek artık mümkün hale gelmiştir. Biz de burada elimizden geldiği kadar bunu göstermeye ve Türk dillerinin gerçekten bir bilgisayar dili olduğunu (acizane) göstermeye çalıştık.
Kırgızcada yönelme durumu ekleri ünlü ve ünsüz uyumuna göre 8 farklı şekilde eklenmektedir.
Kırgızca yönelme durumu ekleri: -ga, -ge, -go, -gö / -ka, -ke, -ko, -kö
Şimdi bu eklerin sözcüklere eklenirken hangi kural çerçevesinde eklendiğini algoritma ve diyagram çalışması ile gösterelim.