Halbuki yazarlık, hakemlik, bölüm editörlüğü ve baş editörlük süreçlerini yönetebileceğiniz, süreci detaylı bir şekilde takip edebileceğiniz çeşitli yazılımlar bulunmaktadır. Bu yazımda sizlere editöryal süreç yönetimi konusunda en gelişmiş yazılımlardan biri olan ve açık kaynak olarak kullanıma sunulan, dünyada en çok kullanılan yazılımlardan biri olan Open Monograph Press'ten bahsedeceğim.

Open Monograph Press (OMP)

Open Monograph Press, monografları*, bilimsel kitap çalışmalarını yönetmek ve istenirse elektronik ortamda yayımlamak için kullanılabilecek açık kaynaklı bir yazılım platformudur. Open Monograph Press; kitapları, kitap bölümlerini, makaleleri, dergileri, ciltleri; kısacası her türlü bilimsel yayınları dahili ve harici inceleme, düzenleme, kataloglama, üretim ve yayın gibi editoryal iş akışını yönetmek için kullanılabilir. 

Örnek Editoryal İş Akışı:

1. Editör projeyi (kitap, kitap bölümü, dergi, cilt vb.) oluşturur.
2. Yazar makaleyi veya kitap bölümünü sisteme yükler.
3. Editör gelen yazıyı inceler iç veya dış değerlendiriciye atar.
4. İç veya dış değerlendiriciler veya hakemler incelemelerini yapar.
5. Editör son kararları verir (yayını kabul et, revizyona gönder, reddet vb.).
6. Editör kararına göre süreç sonlandırılır veya yeniden başlatılır.
7. Yayına kabul edilen yazı sonraki aşamaya (kopya düzenleme, tasarım, mizanpaj, yayın vb.) aktarılır.

Open Monograph Press’in Bazı Özellikleri

·       Bir kitap projesi oluşturarak kitap bölümlere ayrılabilir ve her bir bölüm için bölüm editörleri atanabilir.

·       Her bir bölümü yazacak olan yazar veya yazarlar bölümlere atanabilir.

·       Yazarlar tarafından gönderilen içerikler incelenmek üzere hakemlere atanabilir.

·       Hakemler incelemelerini yaparak bölüm editörlerine ve yazarlara öneride bulunabilir.

·       Yayın için kabul edilen makaleler veya kitap bölümleri misanpajcı/tasarımcıya atanabilir.

·       Sistemde yer alan yazar, editör, hakem gibi yetkileri olan kişilere sistem tarafından otomatik hatırlatma mailleri göndeirlir.

·       Sistem üzerinde her bir rol ve yetki için sözleşmeler, izinler, belgeler tanımlanabilir.

·       Sistem ONIX (yayın protokolü) standartlarını destekler.

·       Türkçe dahil 30’dan fazla dilde kurulabilmekte, tek dilli veya çok dilli olarak kullanılabilmektedir.

Yukarıda en önemli özelliklerini ifade ettiğim sistem bunlar dışında onlarca özelliğe sahiptir.

OMP’de Bulunan Yetki ve Roller

OMP’de 6 yetki seviyesi ve 13 rol bulunmaktadır. Baş editör tüm bu yetkileri kullanarak istediği kişileri yetkilendirebileceği gibi, isterse bunlardan gerekli olan sadece bir ikisini kullanarak da kitap yazım sürecini yürütebilir. Baş editör isterse buradaki yetkiler dışında da yeni yetkiler (çevirmen, son okuyucu vb.) oluşturabilir.

Peki bu sistem nereye kurulur, nasıl kullanılır, maliyeti ve teknik gereksinimleri nelerdir?

Eğer bir yayınevi iseniz veya sürekli kitap, kitap bölümü vb. yazımı süreci ile ilgileniyor iseniz ilgili yazılımı indirerek kendinize ait bir sunucuya veya hosting üzerine kurmanızı tavsiye ederim. Bu sayede sayısız projeyi tek bir platform üzerinden yönetebilirsiniz. Elbette bu süreçte ilgili yazılımın kurulumu ve yapılandırılması için teknik desteğe ihtiyaç duyabilirsiniz. Size teknik destek verecek birini bulabilir veya editoryalsistem.com üzerinden bu konuda destek talebinde bulunabilirsiniz. Eğer tek seferlik bir kullanıma ihtiyacınız var ise bu konuda editoryal sistem altyapısını kısa süreli kiralayabilme imkânınız da var. 

Kiralama Yöntemi Özellikleri

Kiralama yönteminde herhangi bir teknik altyapıya ihtiyaç duyulmamaktadır. Zaten kurulu olan bir sistem üzerinden sizin kullanımınız için hesap oluşturulmaktadır.

·       Oluşturulan hesaba baş editörlük yetkisi tanımlanır.

·       Baş editör; hazırlanacak olan kitabın taslağını ve bilgilerini (kitabın adı, hazırsa içindekiler, yazım kuralları, sözleşmeler vb.) sisteme girer.

·       Kitap Bölümlerini oluşturur.

·       İsterse her bir bölüm için bölüm editörü atar veya tüm editörlük sürecini kendi yürütür.

·       Kitaba bölüm yazacak olan yazarları tanımlar. Yazarlara görev paylaşımında bulunur ve her bir görev için süre tanımlar.

·       Yazarlar ve bölüm editörleri kendi hesaplarıyla giriş yaptıklarında kendilerine tanımlanan görevleri görür.

·       Tüm süreçler ve işlemler ilgili kişilere mail yoluyla bildirilir.

·       Görevler ve süreç sistem üzerinde takip edilebilir.

·       Sistem üzerinden yazışma yapılabilir.

·       Tüm görevler tamamlandığında proje sonlandırılabilir.

Kurumsal/Özel Kurulum İçin Teknik Gereksinimler

OMP'nin en son sürümünü çalıştırmak için web sunucunuzun şunlara ihtiyacı olacaktır:

·       MySQL veya MariaDB veya PostgreSQL desteği ile PHP 7.3 veya üstü

·       Bir veritabanı sunucusu: MySQL / MariaDB 4.1.1 veya üstü VEYA PostgreSQL 9.5 veya üstü

·       UNIX benzeri işletim sistemi önerilir (Linux , FreeBSD, Solaris, Mac OS X vb. gibi).

Yukarıdaki gereksinimler incelendiğinde orta seviye bir linux hosting ve uygun bir veritabanı altyapısı ihtiyacınızı karşılayacaktır. Açık Dergi Sistemi ve Editoryal Sistem Yazılımı ihtiyaçlarını karşılayan ve sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlayan hosting paketlerini de inceleyebilirsiniz.

Özel bir kurulum sonrası bu alanda sayısız kitap, kitap bölümü, dergi projesi oluşturabilir, tüm süreci tek bir merkezden etkin bir şekilde yönetebilirsiniz.

OMP, Türkçe dahil 30’dan fazla dili desteklemektedir. Dolayısıyla birden çok dilde kullanılabilme özelliğine de sahiptir. 

OMP'nin desteklediği diller listesi

Open Monograph Press – İndir 

Open Monograph Press - Türkçe Dil dosyasını İndir

OMP Kullanım Kılavuzu - PDF (Özet)

Kurulum ve Destek Hizmeti – OJS ve OMP Destek

OMP Hakkında Detaylı Bilgi – İngilizce 

* Monografi: Monografi ya da monograf Türkçeye Fransızca monographie sözcüğünden geçmiş olup, bilimsel alanlarda özel bir konu, sorun ya da kişi üzerine yazılmış, kendi başına bir bütün oluşturan kitaplara verilen isimdir.